چرا ارتش ترکیه بغداد را هدف تهدیدهای خود قرار داد؟

ترکیه تلاش می‌کند با توجه به چشم‌انداز آینده عراق، حضور خود را در اقلیم کردستان و مناطق سنی نشین عراق به خصوص موصل تثبیت کند.

به گزارش خبرنگار دفاعی امنیتی گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان؛ اواسط آذر ماه بود که 130 نیروی نظامی ترکیه به همراه ادوات سنگین شامل 20 تا 25 تانک و نفربر به شمال شرقی موصل رفته و در آنجا مستقر شدند. شهر موصل دومین شهر بزرگ عراق بعد از بغداد، هم اکنون در کنترل داعش است. پس از آن مقامات ترکیه اعلام کردند که 150 تا 300 نیروی خود را به روستای «باشیقه» در حدود 20 کیلومتری شمال شرق شهر موصل اعزام کرده‌اند.

منابع امنیتی ترک علت حضور این نیروها در منطقه را آموزش نیروهای عراقی عنوان کردند که این نیروها شامل پیشمرگه‌های کرد و نیز سنی‌های اهل موصل هستند.

اردوغان و سیاست نوعثمانی‌گری که در پیش گرفته است.

در واکنش به این حضور بود که دفتر نخست‌وزیری عراق بلافاصله در بیانیه‌ای ضمن واکنش تند به این موضوع اعلام کرد که «نیروهای مسلح ترکیه در نزدیکی موصل، بدون اجازه به عراق وارد شده‌اند و باید سریع‌تر خاک کشور را ترک کنند.» علاوه بر دولت عراق برخی نمایندگان مجلس این کشور نیز حضور ترکیه را محکوم کردند و در همین زمینه «حاکم الزاملی» رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس عراق گفت که ورود این گروه از نظامیان ترکیه به شمال عراق در راستای ارزیابی واکنش بغداد در قبال اعزام تعداد بیشتری از نظامیان ترکیه و همچنین نیروهای نظامی سعودی صورت گرفته است.

این تحرکات در حالی انجام می‌گیرد که عملیات در الرمادی طی روزهای اخیر روندی رو به جلو داشته و انتظار می‌رود که در اسرع وقت پاکسازی شود و پس از آن تمرکز نیروهای ارتش و حشد الشعبی بر فلوجه خواهد بود و سپس نوبت به موصل خواهد رسید که این روند حدود 3 ماه به طول می‌انجامد.

ترک‌ها می‌خواهند این نیروها را با جنگنده‌ها و افسران اطلاعاتی تقویت کنند اما حریم هوایی شمال عراق، از حدود 3 هفته گذشته به دلیل عبور موشک‌های کروز روسی از فراز منطقه و حتی آسمان اربیل، بسته شده است. روشن نیست که چرا و با اجازه چه کسانی ترکیه سربازان خود را به عراق اعزام کرده است.

آزادسازی موصل

نیروهای ترکیه در حالی وارد خاک عراق شدند که مقام ها و فرماندهان نظامی عراق رسما اعلام کردند که آغاز عملیات آزادسازی موصل بسیار نزدیک است و به زودی این عملیات با هدایت ارتش این کشور آغاز می شود. به گفته مسئولان عراقی همه آماده فرا رسیدن زمان صفر برای آغاز عملیات آزادسازی موصل هستند. ناظران و مسئولان عراقی بر این اعتقادند که دولت ترکیه در حقیقت می خواهد با این اقدام خود خط و نشان بکشد و به بغداد بر سر موصل هشدار بدهد.

سید محسن حکیم، از مقامات عالی رتبه مجلس اعلای اسلامی عراق در این باره گفت: «ترکیه رسما به اطلاع مقامات بغداد رسانده است که نسبت به موصل ادعا دارد و آن را شهری ترکی می داند.» ترکیه بر این باور است باید نفوذ خود را در مناطق سنی نشین عراق تقویت کند و همان طور که ایران در جنوب و در میان شیعیان نفوذ دارد ترکیه نیز باید در شمال و در میان سنی ها نفوذ داشته باشد.

به گفته مقام های عراقی، ترک ها از همان ابتدا که نیروهای داوطلب مردمی و ارتش عراق خود را برای آزادی موصل آماده می کردند بارها به اطلاع مقام های عراقی رسانده بودند که نیروهای داوطلب مردمی نباید یک قدم در خاک استان نینوا و موصل بگذارند و در صورتی که مشاهده شود آنها به شهر موصل نزدیک شده اند، ترکیه حق خود می داند که نیروی نظامی در موصل مستقر کند.

نیروهای ترکیه داوطلبان مردمی را شیعه می دانند برای همین می گویند نباید وارد مناطق سنی نشین شوند، به همین دلیل هم دائما بغداد را تهدید می کنند. برای همین دولت عراق نیز تصمیم دارد ارتش عراق را در خط مقدم آزادسازی موصل قرار دهد و نیروهای داوطلب مردمی نقش پشتیبانی را داشته باشند.

ترکیه موصل را جزوی از خاک خود می‌داند

دلیل تاریخی اینکه ترک‌ها به طور سنتی موصل را جزوی از خاک خود می‌دانند و بر این باورند که باید در حال حاضر در آنجا نفوذ داشته باشند. این وابستگی به اندازه‌ای است که در سال 1921 و با شکل گیری جمهوری ترکیه، برخی از اهالی موصل خواستار الحاق این منطقه به ترکیه بودند و مقامات ترک نیز هر از چندی با طرح همین ادعاها، در پی مشروعیت بخشی حضور خود در منطقه هستند. آنکارا طی دو سال گذشته و در شرایطی که دولت مرکزی عراق درگیر بحران داعش بود ترجیح داد از معرکه فاصله گرفته و تنها با کردستان عراق که از ثبات نسبی برخوردار باشد، ارتباط داشت و از بخشی از کردهای این منطقه برای پیشبرد سیاست‌های خود به خصوص در شمال سوریه و کوبانی استفاده کرد و امروز که شرایط به سود دولت عراق در حال تغییر است، تلاش می‌کند تا تحت عنوان ائتلاف مبارزه با داعش وارد میدان شده تا از سهم حاصله در آینده بی نصیب نماند. این همان چیزی است که دولت مرکزی به خوبی دریافته و با واکنش تند، خواستار خروج ترک‌ها از شمال عراق شد.

کنترل فشار روسیه

در عین حال ترکیه تلاش دارد با تغییر عرصه بازی از سوریه به عراق نگاه‌ها را از منازعاتش با روسیه منحرف کند. کارشناسان بر این باورند که تنش در روابط آنکارا - مسکو به این زودی ها پایان نیابد و چه بسا با اقدامات شدیدتر روسیه علیه ترکیه تشدید هم بشود. برای همین است که ترکیه به فکر ارتقای روابط با اسرائیل نیز افتاده است تا به نوعی فشارها را از خود بکاهد و از انزوای منطقه ای خود جلوگیری کند. ترکیه که اکنون احساس می‌کند بر سر بحران سوریه و افشاگری‌های روسیه در انزوا قرار می‌گیرد؛ قصد دارد قضیه کشتی کمک رسان مرمره به غزه را به فراموشی بسپارد و نوع تازه‌ای از روابط منطقه‌ای را برای خود تعریف کند.

فشار به حیدر العبادی

خبر ورود نیروهای ترکیه به خاک عراق یک روز بعد از آن منتشر شد که حیدر العبادی، نخست وزیر عراق پیشنهاد آمریکا برای اعزام نیروی آمریکایی به خاک عراق را رد کرد و گفت: اعزام هر گونه نیروی خارجی زمینی به عراق را به مثابه دخالت نظامی در کشورمان می بینیم و با آن برخورد می کنیم. بسیاری از ناظران بر این اعتقادند که اظهارات قاطع عبادی به مذاق آمریکایی‌ها خوش نیامده و ورود نظامی نیروهای ترکیه بدون اجازه عراق و با آگاهی کامل مقامات آمریکایی در حقیقت بیان کننده اعتراض آمریکایی‌ها و اقدامی تلافی‌جویانه است. به ویژه که اظهارات عبادی در حقیقت پاسخ مستقیم به باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا است که اخیرا گفته بود آمریکا می خواهد نیروی نظامی بیشتری به عراق برای مبارزه با داعش بفرستد. حال آمریکایی ها می‌خواهند عبادی را تحت فشار بگذارند که در برابر نفوذ بسیار ایران در میان نیروهای داوطلب مردمی باید نفوذ آمریکا و کشورهای سنی مثل ترکیه که متحد واشنگتن محسوب می شود را بپذیرد تا به ادعای خود موازنه لازم در عراق برقرار شود.

آمریکایی ها بارها جلوی پیشروی نیروهای داوطلب مردمی در مناطق تحت تصرف داعش در استان الانبار را گرفته بودند و یک بار نیز مانع از آزادی الرمادی شدند. آمریکا و ترکیه از این می‌ترسند که آزادی مناطق تصرف شده توسط داعش به کمک نیروهای داوطلب مردمی که مورد حمایت جمهوری اسلامی ایران هستند، به سود تهران و به ضرر آنها تمام شود.

اهداف ترکیه از اشغال شمال عراق

1. انتقام دیرینه ترک‌ها از کشورهای عربی که در جنگ جهانی اول پشت عثمانی‌ها را خالی کرده و بر علیه آنها شورش نمودند.

2. حتی پس از ایجاد دولت نوین ترکیه این کشور نسبت به بخش هایی از خاک سرزمینی همسایگان خود طمع داشت و از قبرس گرفته تا شمال عراق (استان موصل) و سوریه (استانهای رقه؛ حلب و ادلب) و همه مکان هایی که اقوام ترک‌تبار در آن زندگی می کنند را جزو سرزمین خود می‌دانست. به این مورد علایق نئوعثمانی حزب حاکم این کشور هم اضافه می‌شود تا روشن شود چرا ترکیه خود را به آب و آتش می زند و با همه همسایگان خود درگیر شود.

3. امید به احیای مجدد خلافت عثمانی بر اساس دیدگاه های اخوان المسلمین و مطرح کردن خود به عنوان رهبر جهان اسلام.

4. دسترسی به منابع انرژی نفت و گاز عراق و سوریه.

5. جلوگیری از خطر تشکیل یک کشور کرد که بخش هایی از سرزمین ترکیه را نیز در بر خواهد داشت.

اهداف آمریکا از اشغالگری در سوریه، عراق و منطقه

1. تسلط بر منطقه خاورمیانه و منابع انرژی کشورهایی که در آینده ممکن است رقیب اقتصادی آن شوند.

2. گسترش نفوذ خود در جهان.

3. حضور دائم نظامی و داشتن پایگاه در این منطقه استراتژیک.

4. افزایش تنش و درگیر کردن کشورهای منطقه با یکدیگر که منجر به خرج کردن درآمد های نفتی و خرید تسلیحات غربی می گردد.

5. پیاده سازی نقشه تقسیم بندی مجدد منطقه بر اساس طرح موسوم به نقشه راه یا نقشه برنارد لویس. به دلیل اینکه در زمان تقسیم بندی منطقه توسط انگلیس و فرانسه و توافق معروف به سایکس پیکو جایگاهی برای نفوذ ایالات متحده در نظر گرفته نشده و امروزه ایالات متحده متقاضی برهم زدن آن توافق بر اساس منافع خود است.

6. نفوذ در سرزمین هایی که به صورت سنتی وابسته به رقیب دیرینه خود یعنی روسیه بوده و در نهایت تضعیف روسیه با آموزش وتقویت نیروهای مخالف این کشور و تشویق آنها به شورش درون روسیه و در نهایت تجزیه این کشور.

داعش هرگز بدون کمک ترکیه چنین بزرگ نمی‌شد

حرکت ترکیه به داخل عراق، آخرین سری از ضربه‌های ژئوپولتیکی رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه است و بسیاری از دلایل آن به جنگ داخلی در سوریه مربوط می‌شود. از سال ٢٠١١، زمانی که بحران سوریه آغاز شد، اردوغان، تلاش داشت امتیازاتی برای خود به دست آورد. اما او به سختی شکست خورد، چون هیچ رهبر دیگری در منطقه، به اندازه اردوغان برای سرنگونی بشار اسد مشتاق نبود. برای همین، دولت ترکیه از افراطی‌ترین گروه‌های شورشی از جمله داعش جبهة‌النصره که از خاک ترکیه برای عبور به سوریه استفاده می‌کنند، حمایت می‌کند. داعش هرگز بدون کمک ترکیه چنین بزرگ نمی‌شد.

هر کجا که اردوغان می‌تواند، از احزاب وابسته به اخوان‌المسلمین حمایت می‌کند؛ یعنی جنبش اسلامی سنی که حزب عدالت و توسعه، حزب سیاسی خود اردوغان از درون آن بیرون آمده است. اخوان المسلمین در سراسر خاورمیانه، در سوریه، به ویژه در مصر، جایی که رهبران آن در زندان بوده یا مرده‌اند، حضور دارد.

بشار اسد رئیس‌جمهور قانونی سوریه است و از سوی جمهوری اسلامی ایران و حزب‌ االله لبنان و اخیرا توسط روسیه حمایت می‌شود. از ماه سپتامبر، هنگامی که ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهور روسیه نیروهای خود را به سوریه اعزام کرد، روس‌ها بالغ بر صدها حمله هوایی علیه اهداف شورشیان انجام‌ داده‌اند. حکومت بشار اسد که متزلزل شده بود، اکنون در امنیت و قدرت قرار دارد و اردوغان پس از آن‌که ترکیه جنگنده روسیه را سرنگون کرده، سیاست سوری خود را در قتلگاه می‌بیند.

چرا ترکیه نیروهای خود را به عراق فرستاد؟

شکست در سوریه؛ زمینه اشغال شمال عراق

به همین دلیل اکنون شاهد حرکت نیروهای ترکیه به سوی عراق هستیم. نقطه کانونی ائتلاف ضد داعش در عراق در موصل است، دومین شهر بزرگ عراق که از ماه جولای ٢٠١۴ تحت کنترل داعش است. ماه گذشته؛ نیروهای کرد، توانستند بزرگراه موصل که داعش را به سوریه متصل می‌کرد، قطع کنند. هنوز هم جاده‌هایی هستند که داعش را در موصل حمایت می‌کنند، اما کردها در حال قطع کردن آنها هستند. خیلی زود تروریست‌های داعش در موصل محاصره خواهند شد.

ترکیه که حضور خود در سوریه را پایان یافته می‌بیند، می‌خواهد بخشی از راه‌حل شمال عراق باشد. ترک‌ها می‌گویند برای شبه نظامیان سنی در بشیقه، نیروهای خود را وارد عراق کرده‌اند، اما هیچ کس این را باور نمی‌کند. غیر ممکن است دولت عراق ترکیه را دعوت کرده باشد، اما به نظر می‌رسد دولت منطقه کردستان، که بر منطقه خودمختار شمال عراق نظارت دارد، از این اشغال راضی به نظر می‌رسد. در هر صورت، کردهای عراق نمی‌توانند به حضور ترک‌ها در این مناطق عکس‌العملی نشان دهند، چرا که تمام امید کردها به این است که از طریق رساندن نفت خود به دریای مدیترانه از طریق ترکیه، استقلال یابند.

فرزند‌خوانده بدون اجازه پدرخوانده خود آب هم نمی‌خورد

مقامات ترکیه از خروج نیروهای نظامی این کشور از عراق بنا به درخواست باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا خبر داد. به نظر می‌رسد که فرزند‌خوانده بدون اجازه پدرخوانده خود، آب هم نمی‌خورد. ترکیه در پی سیاست نوعثمانی‌گری خود در پی احیای امپراطوری عثمانی است و دست طمع خود را به هر کشوری می‌اندازند. آنها پس از شکست‌های پی‌درپی در سوریه اکنون به سراغ عراق آمده‌اند. اما در این میان هر کجا که حرف از نا‌امنی و اشغال به میان می‌‌آید، نامی آشنا به چشم می‌خورد؛آری، این نام آشنا آمریکاست. آمریکایی‌ها اهداف مختلفی از اشغال کشورهای غرب آسیا دارند که مهم‌ترین این اهداف عبارتند از:

تسلط بر منطقه خاورمیانه و منابع انرژی کشورهایی که در آینده ممکن است رقیب اقتصادی آن شوند؛ گسترش نفوذ خود در جهان و افزایش تنش و درگیر کردن کشورهای منطقه با یکدیگر که منجر به خرج کردن درآمدهای نفتی و خرید تسلیحات غربی می گردد.

ماجرا آنجایی جالب می‌شود که ترکیه به عنوان کشوری که در سوریه شکست خورده است و احتمالا در عراق هم کاری از پیش نمی‌برد؛ داعیه حمله به روسیه و اشغال مسکو در کمتر از7 روز را دارد. ترکیه‌ای اخیرا مورد حمله خمپاره‌ای "حشد الشعبی" در استان "نینوا" با بیش از 120 گلوله خمپاره قرار گرفت و نتوانست هیچ اقدامی صورت دهد؛ چگونه می‌تواند در مقابل یک قدرت نظامی مشخص در دنیا عرض اندام کند.

اکنون این پرسش جدی مطرح است که اردوغان و پشتیبانانش در صورت ادامۀ ماجراجویی های نابخردانه؛ در برابر یکی از دو ارتش قدرتمند دنیا، آن هم در اوج آمادگی و انگیزه، چند ساعت دوام می آورند؟

همه ما منتظریم؛ زمان همه چیز را مشخص کند...